ROTATIELASER HANDIG IN ALLE BOUWFASES

ROTATIELASERS STEEDS VAKER ONMISBAAR OP BOUWWERF

De rotatielaser bereikt binnen de bouwsector een zeer groot toepassingsgebied en is om die reden een veel gebruikt toestel. Daarom bekijken we deze apparaten eens van dichterbij, gaan we na waar ze kunnen worden ingezet, en overlopen we enkele aantrekkelijke functies, kenmerken en uiteraard de belangrijkste aankoopcriteria. In combinatie met een aantal accessoires kan de functionaliteit van een roterende laser nog verder worden geoptimaliseerd. En ten slotte zullen enkele tips u een efficiënter en betrouwbaarder resultaat geven bij gebruik van dit handige toestel.

WERKING

Een roterende laser geeft de gebruiker een 360° horizontale lijn. Deze lijn is uniek voor de roterende laser en wordt hoofdzakelijk gebruikt bij 360°-toepassingen zoals nivelleren en funderingen uitgraven. Bepaalde types geven ook extra opties: men kan het toestel verticaal plaatsen en hierdoor een verticale roterende straal genereren; een pulsemodus maakt het mogelijk het toestel met een detector op lange afstanden tot 600 m te gebruiken; met een afschot kan het toestel hellingen tot 15% aangeven enz. Indoor roterende lasers zullen ook aangeboden worden met een verticale lijn naar boven alsook met een schietlood als optie. Hierdoor kan een haakse hoek gecreëerd worden. Met deze opties komt de rotatielaser in het vaarwater van de kruislijnlaser terecht, maar hiermee wordt ook de grens getrokken tussen de toepassingen en de gebruikers.

Iemand die hoofdzakelijk bezig is met de plaatsing van keukens en binneninstallaties en geen ruwbouwwerken doet, zal veelal een kruislijnlaser kiezen. Een roterende laser die veelal buiten wordt gebruikt, moet in combinatie met een laserdetector worden toegepast. Deze detector detecteert de straal van de laser tot wel 600 m. Ook een afstandsbediening is geen overbodige luxe. Hierdoor hoeft men het toestel dat men monteert op een statief - zodra geplaatst - niet meer aan te raken, wat leidt tot een hogere accuraatheid.

TOEPASSINGEN

Roterende lasers zijn onmisbaar voor de bouwsector. Vanaf het allereerste moment van een bouwproject is een roterende laser het eerste gereedschap dat ervoor zorgt dat de rest van het project probleemloos zal verlopen.

De toepassingen zijn erg uitgebreid in alle fases van een bouwproject:

• bouwtekeningen (nivellering en bekisting van fundering, oppervlakte-egalisatie, riolering en drainage, egaliseren van wegen, paden en opritten, en landschapsarchitectuur);
• ruwbouw (kwadrateren van wanden, deuren en ramen, staalconstructies en steigers, elektrische en sanitaire installaties);
• afbouw (systeemplafonds en scheidingswanden, elektrische installatie, verlichting en uitlijning van meerdere punten, wegwerken van kabels en leidingwerk);
• afwerking (behang- en tegelwerk, binnenhuisarchitectuur, keuken- en badkamerinstallatie, wandplanken, kasten, plinten en lambrisering).

In functie van de toepassing kan een bepaald type rotatielaser worden ingezet. We geven hieronder een overzicht.

Een roterende laser geeft de gebruiker een 360° horizontale lijn, hoofdzakelijk gebruikt bij toepassingen zoals nivelleren en funderingen uitgraven 

Binnenwerken

Voor het hangen van plafonds, het stellen van binnenwanden en het andere binnenwerk zijn de zogenaamde interieurlasers ideaal. Typisch voor deze lasers is dat ze een horizontale, een verticale en een loodstraal hebben. Dit maakt hen geschikt om te waterpassen, uit te lijnen en rechte hoeken uit te zetten. Ze hebben een afstandsbediening en laten toe om te 'scannen', m.a.w. de straal wordt geconcentreerd over een beperkt gebied.

Algemene bouwwerken

Hier eist de klant eenvoud en sterkte. In tegenstelling tot de binnenlasers, worden hoge eisen gesteld aan robuustheid, waterdichtheid en vooral nauwkeurigheid over grotere afstanden. Deze lasers doen enkel horizontaal waterpassen en hebben slechts een aan- en uitknop.

Landschap, tuinen en stratenmakers

Bij deze toepassingen is vooral een klein afschot nodig, bijvoorbeeld om twee niveaus te verbinden met een recht vlak. De duurdere modellen binnen dit marktsegment bieden automatische uitlijning. Voor stratenmakers en bij klein grondverzet is een afschotinstelling op de laser interessant (enkel afschot of dubbel afschot).

Bekistingen en verticale uitlijningen

Stellen van bekistingen, uitlijnen van vliesgevels en andere verticale uitlijnwerken hebben dan weer veel aan een robuuste, weerbestendige laser die uiterst nauwkeurig is en die al dan niet automatisch horizontaal en verticaal kan uitlijnen.

UITZETTEN AFSCHOTTEN OVER LAGE AFSTANDEN

Als laatste zijn er de afschotlasers, die afschotten kunnen uitzetten over lange afstanden, speciaal voor gebruik met machinesturing. Sommige lasers bieden daarvoor zelfs tot meer dan 1 km diameter. Alle lasers binnen deze productengroep zijn beschikbaar met afstandsbediening. Dit is belangrijk omdat deze lasers meestal op een hoog statief gezet worden om over de cabines van de machines te werken. Een valgarantie en automatische uitlijning zijn voor dergelijke werkzaamheden dikwijls interessant.

FUNCTIES

Op een rotatielaser kunt u verschillende functies aantreffen.

• Knipperende diode: hiermee kan men de straal gebruiken samen met een laserdetector.
• Automatische nivellering/antidriftsysteem: een roterende laser zet zichzelf automatisch pas. De betere modellen hebben een lichtknop die aangeeft dat de laser niet pas staat, bekend als 'out-of levelsensor'. Men kan soms op oneven grond moeilijk bepalen of het statief effectief pas staat. Daarover geeft de roterende laser uitsluitsel door tilt te gaan (er wordt dan geen lijn weergegeven door de laser).
• Automatische zoekfunctie: hiermee kunnen hellingen met de rotatielaser automatisch per radiosignaal worden ingesteld.

KENMERKEN

Kleur van de laserstraal

Momenteel zijn rotatielasers beschikbaar met ofwel een rode straal ofwel een groene straal. Alhoewel de rode straal het meest voorkomt, biedt de groene straal toch een belangrijk voordeel: ze is namelijk veel beter zichtbaar. Deze stralen hebben echter een groter verbruik van de batterij en ze functioneren niet als de temperatuur onder het vriespunt daalt.

Zeer recente research echter heeft geleid naar de ontwikkeling van een nieuwe diode die aan deze problemen tegemoetkomt: de levensduur van de batterij wordt merkelijk groter, het temperatuurbereik zal gaan van -10 °C tot +40 °C en de nauwkeurigheid van de groene straal wordt opgetrokken tot maar liefst 0,5 mm/10 m. Rotatielasers uitgerust met deze nieuwe technologie werden voor het eerst op de markt gebracht in april. De kans is groot dat ook de andere fabrikanten zullen volgen.

INSTELLEN VAN LASERSTRAAL

De eerste generatie lasers werd voorzien van stelschroeven die de gebruiker d.m.v. van een libelle diende te nivelleren, nadien volgde de vloeistofcompensator. Tegenwoordig wordt enkel nog de elektronische compensator gebruikt.

Nauwkeurigheid

Een rotatielaser is in regel nauwkeuriger dan een lijnlaser, wat belangrijk is op langere afstanden. De binnenlaser heeft een typische nauwkeurigheid van 3 mm per 30 m, de overige lasers bieden 1,5 mm per 30 m. Lasers die gemaakt zijn voor langere afstanden hebben ook typisch temperatuurcorrecties.

Robuustheid

Bij een intensief gebruik van de rotatielaser speelt de robuustheid van het toestel een grote rol. Zowel bij binnenwerken als bij buitenwerken is de behuizing dikwijls bepalend voor de levensduur van het toestel. Informeer daarom steeds naar de garantievoorwaarden van het toestel bij val of breuk.

IP-WAARDE

Deze waarde duidt de stof- en spatwaterbescherming aan. IP66 biedt bescherming tegen krachtige waterstralen en stof, terwijl bij IP67 de binnenkant van de laser ook beschermd is tegen onderdompeling in water.

AANKOOPCRITERIA 

De aankoop van een rotatielaser hangt af van meerdere factoren. We geven hieronder een overzicht van de parameters waarmee het best rekening wordt gehouden.

Toepassingsgebied

Wordt het toestel binnen of buiten ingezet, of allebei? En in welke fase binnen het bouwproject gebeurt dat? Een gedetailleerd overzicht van de verschillende toepassingsgebieden kon u reeds terugvinden eerder in dit artikel onder het hoofdstuk Toepassingen.

Ergonomie en ecologie

Toestellen waarvan de batterij een langere levensduur heeft, bieden niet alleen een praktisch voordeel maar zijn uiteraard ook milieuvriendelijker

Zichtbaarheid laserstraal

De groene laserstraal scoort op dat gebied beter. En doordat de nadelen van deze straal worden opgevangen door de introductie van een nieuwe diode, zou deze straal wel eens de nieuwe standaard kunnen worden.

Huren of aankopen

De beslissing om een roterende laser aan te kopen of te huren is afhankelijk van de frequentie waarmee men het toestel gebruikt. Voor éénmalig gebruik of enkele malen per jaar kan men huren zeker overwegen. Men hoeft zich dan geen zorgen te maken over onderhoud en het kalibreren.

Prijskaartje

De belangrijkste parameter voor professionele bedrijven is zonder twijfel: cost of ownership. Maar ook hier geldt het adagium dat goedkoop meestal duurkoop is. Een horizontale laser kost rond de 1.000 euro in aanschafwaarde. Als een ploeg van pakweg vier man niet kan werken gedurende een dag, lopen de kosten aardig op en is de winst bij aankoop van een goedkopere laser snel verdwenen. Duurzaamheid en betrouwbaarheid zijn daarom verreweg de belangrijkste criteria.

ACCESSOIRES

Rotatielasers worden soms aangeboden met enkele accessoires. We overlopen de belangrijkste hiervan.

• Laserbril: verhogen van de zicht­baar­heid van de laserstaal. Let op, een laser­bril zorgt niet nood­zakelijk voor bescherming van de ogen tegen de straal!
• Telescopisch laserstatief: hierbij kan men de hoogte van de laser bepalen naar de waterpaslijn. Een statief in combinatie met een afstands­bediening maakt het mogelijk door één persoon metingen te doen. Het zorgt ook voor hogere accuraatheid, gezien de laser, zodra geplaatst, niet meer aangeraakt dient te worden.
• Laserontvanger: wanneer de laserlijn weinig of niet zichtbaar is, kan men de laserstraal opvangen met de ontvanger.
• Telescopische nivelleerlat: een telescopische nivelleerlat kan gebruikt worden in combinatie met een laserontvanger, waarmee men dan op afstand markeringen kan maken voor het ophogen of het afnemen van grond op het terrein.

Andere accessoires die het gebruik van een rotatielaser kunnen optimaliseren zijn doel­plaatjes, wand­klemmen, hellings­adaptors, een bouw­statief en spindelstatief, enz.

TIPS

Test het toestel
Een laser is en blijft een meetinstrument en wordt verondersteld zeer nauwkeurig te werken. Er kan echter altijd iets mislopen. Daarom is het belangrijk, vooraleer het te gebruiken, om het toestel even op zijn goede werking te controleren.

Kalibratie
Laat het toestel na een ernstige val herkalibreren, en voorzie een kalibratie minimaal één keer per jaar. Informeer bij de leverancier/ fabrikant naar de duur van de kalibratie zodat u weet hoe lang het toestel niet beschikbaar zal zijn.

Werk accuraat
Om de accuraatheid te verhogen, wordt aangeraden zo veel mogelijk met een statief en een afstandsbediening te werken.

Onderhoud
Het meetinstrument moet bij elke toepassing optimaal functioneren. Om dat te realiseren, kan het nuttig zijn met de fabrikant een onderhoudscontract af te sluiten. Bij de roterende laser bestaat het onderhoud uit een uitwendige reiniging, het reinigen van het onderstel en de koffer, het testen van de lader en de accu, de controle en reiniging van de handontvanger en het kalibreren van het toestel.