WEET WAAROVER JE SPREEKT

De tijd dat beton louter als structureel materiaal gebruikt werd, is al lang voorbij. In tal van bouwprojecten wordt er vandaag om esthetische redenen voor beton ge­kozen. Maar het ene esthetische beton is het andere niet en omschrijvingen brengen niet altijd duidelijkheid. Ondanks de schijnbaar algemene terminologie verwijzen zichtbeton, architectonisch beton en industrieel sierbeton namelijk naar heel specifieke en verschillende vormen van beton, met elk hun eigen kwaliteitseisen en normatieve kader.

Prefabricatie

Het belangrijkste onderscheid is dat zichtbeton ter plaatse gestort wordt, terwijl het bij architectonisch beton en industrieel sierbeton steeds over geprefabriceerde elementen gaat. Werden architectonisch beton en industrieel sierbeton vroeger nog samengenomen onder de noemer sierbeton, dan is ook die verwarring vandaag trouwens van de baan. Sinds juni 2016 maakt industrieel sierbeton namelijk niet langer deel uit van de PTV 21-601, waardoor het onderscheid qua esthetische eisen - strenger voor architectonisch beton, minder streng voor industrieel sierbeton - nu ook duidelijk in het normatieve kader gereflecteerd wordt. Wordt enkel de PTV 21-601 in het bestek voorgeschreven, dan kan de aannemer daar met andere woorden niet langer onderuit en moet hij architectonisch beton leveren.

Toepassingen

Architectonisch beton kan onder andere toegepast worden als alternatief voor natuursteen of eender welk gevelmateriaal en in restauratieprojecten kan het interessante mogelijkheden bieden, zowel qua prijs als duurzaamheid, voor de reconstructie van sierelementen. Dergelijke toepassingen komen meer en meer voor maar architectonisch beton wordt in hoofdzaak gebruikt als bekleding voor gevels en voor balkons. Gevelpanelen uit architectonisch beton kun­nen bovendien ook als sandwichpaneel geproduceerd worden. In dat geval wordt de thermische isolatie – met diktes van 28 cm en meer – rechtstreeks in het paneel geïntegreerd, net zoals de mogelijkheid van ramen en technieken overigens.

WEET WAT KAN (EN WAT NIET)

Panelen uit architectonisch beton worden in eerste instantie om hun creatieve en esthetische aspecten toegepast. Dankzij het ge­controleerde prefabricatieproces zijn de mogelijkheden in dat opzicht immers legio, al kan natuurlijk niet zomaar alles.

Vorm

Aangezien de bekistingsmogelijkheden in de context van de fabriek veelvuldig zijn, is er bij architectonisch beton een grote vrijheid qua vorm en facettering. Hulpmiddelen zoals structuurmatten kunnen verder ingezet worden voor de creatie van een oppervlak met een reliëf. In complexe projecten met veel verscheidene elementen kan de bekisting evenwel een grote kostenpost worden. Idealiter probeert men daarom zo veel mogelijk van de bekisting te hergebruiken, al betekent dat niet noodzakelijk dat alle elementen hetzelfde moeten zijn. Mits een zeker repetitief patroon kan met dezelfde basisbekisting namelijk een hele collectie unieke stukken gefabriceerd worden.

Kleur

Met behulp van pigmenten, meestal metaaloxiden, kan architectonisch beton in tal van verschillende kleuren geproduceerd worden. Zeer uitgesproken kleuren zoals pikzwart zijn moeilijk goed te krijgen en enkel mits een zeer nauwgezette opvolging. Daarnaast zijn lichte kleurschakeringen en nuances eigen aan beton. Enkel door bijzondere aandacht te besteden aan elke stap in het productieproces kan een egaler oppervlak benaderd worden.

Afwerking

Naast het glad bekiste betonoppervlak kan er geopteerd worden voor een uitgewassen, geborsteld, gezuurd, gezandstraald, gehamerd, geslepen of gepolijst oppervlak. Omdat bij het polijsten, uitwassen, borstelen, zuren en zandstralen de cementhuid (gedeeltelijk) verwijderd wordt, krijgen de granulaten hier bovendien mee een aandeel in het uitzicht. De kleur, het type en de grootte van de granulaten spelen in dat geval dus ook een rol.

In principe gelden de afwerkingsmogelijkheden voor alle zijden van een gevelpaneel. Wel moet men er rekening mee houden dat de niet-bekiste zijde, die gerold of getrokken wordt, iets minder effen is. Meestal krijgt die zijde een minimale afwerking zoals een dunpleister.