Driemaal innovatie in voedingsverwerking

Changemakers bekroont bedrijven die inzetten op duurzaamheid

Voor het tweede jaar op rij bekroonden De Tijd en L'Echo dertig Belgische bedrijven met een nominatie voor de duurzaamheidsaward Changemakers 2024. We belichten er uit dit lijstje graag drie die actief zijn in de voedselverwerkende industrie.

Met Changemakers willen beide zakenkranten bedrijven voor het voetlicht brengen die hoge ogen gooien met hun innovatieve duurzaamheidsoplossingen. Die leveren een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstellingen die Europa en ons land moeten halen tegen 2030.

Volgens De Tijd en L'Echo zijn het stuk voor stuk bedrijven die met hun technologie, producten en diensten of businessmodel er het best in slagen, en het meest veelbelovend zijn, om de klimaatverandering te tackelen en het milieu te beschermen.

"We lanceren de prijzen omdat we geloven dat klimaatverandering een van de grootste economische en maatschappelijke uitdagingen van deze tijd is. En omdat we ervan overtuigd zijn dat de innovatiekracht en de ondernemingszin van onze bedrijven hard nodig zijn om die uitdagingen het hoofd te bieden. De klimaatverandering tackelen zal én van het beleid, én van de consument én van de bedrijven moeten komen", aldus Tom Michielsen in De Tijd.

Protealis: speedbreedingfaciliteit en inzet AI

Protealis werd opgericht in het voorjaar van 2021 als spin-off van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). Het bedrijf wil nieuwe sojarassen ontwikkelen op maat van het Europese klimaat en mikt in hoofdzaak op de verkoop voor menselijke consumptie.

De eerste boeren in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk hebben al Protealis-soja geoogst, al blijft de omzet voorlopig verwaarloosbaar. In andere gebieden daarentegen, zoals de Franse Elzas, Zuid-Duitsland en Noord-Polen, is de teelt al economisch rendabel. Protealis verkoopt zijn sojazaden aan onafhankelijke verdelers, die ze tot bij de boeren brengen.

Het bedrijf surft mee op de groeiende vraag naar plantaardige eiwitbronnen als vleesvervanger. De innovatieve kracht van Protealis ligt in zijn 'speedbreedingfaciliteit', die de klassieke zaadveredelingscyclus met drie jaar verkort, en op het inzetten van een platform dat artificiële intelligentie toepast op genetische data van duizenden sojarassen. Denk hierbij aan gegevens over hun opbrengst, eiwitgehalte en ziekteresistentie, en historische data van de velden. Zo wil Protealis sneller simuleren en voorspellen welke variëteiten het best ingezet kunnen worden.

Belgian Beer Project: regeneratieve landbouw en lokale markt

Belgian Beer Project, gelanceerd in 2013, is een van de eerste brouwerijen in Europa die het B Corp-certificaat voor sociale en milieuaspecten achter zijn naam mocht schrijven. Zo reduceerde BBP het water dat nodig is voor het maken van één liter bier van 8 naar 5,5 liter. En ze willen dat graag nog verder verlagen naar 4 liter.

BBP zet ook sterk in op regeneratieve landbouw. Vandaag is 29% van de gebruikte gerst al geteeld volgens deze methode, over twee jaar willen ze dat cijfer optrekken naar 75%. Een andere belangrijke pijler in hun duurzaamheidsstreven is de focus op lokale afzetmarkten.

Alhoewel succesvol in landen als Japan, Zuid-Korea en de Verenigde Staten besliste BBP om niet meer naar daar te exporteren. Een meerverkoop in eigen land en buurland Frankrijk mag dit compenseren. Met deze beslissing reduceerde het bedrijf zijn CO₂-uitstoot gevoelig.

Fishway: cellenpasta bomvol eiwitten en/of vetten

De pas anderhalf jaar oude startup Fishway heeft de sterke ambitie om de foodsector te innoveren met viseiwitten en omega 3-vetzuren, waarbij vertrokken wordt van stamcellen die geïsoleerd worden uit spierweefsel van vissen. Vaak wordt het product als kweek- of labovis omschreven. Fishway werkt met vier vissoorten, waaronder paling en baars, en laat de cellen op kamertemperatuur met de juiste voeding in sneltempo delen en groeien. Dit resulteert in een soort cellenpasta vol eiwitten en/of vetten.

Het is niet de bedoeling om er visfilets mee te maken, maar wel ingrediënten voor de voedingsindustrie. Ter vervanging van omega 3-vetzuren uit visolie die je o.a. aantreft in baby- en oudervoeding. Fishway wil een duurzame oplossing bieden voor zowel het leegvissen van oceanen als het kweken van vis in gesloten systemen.

Momenteel zit het project nog in de labofase. Een eerste proefinstallatie staat gepland voor 2025, een fabriek met bioreactoren voor 2028. Die zou dan goed zijn voor duizenden tonnen per jaar. Fishway rekent erop dat zijn nieuwe product binnen drie jaar groen licht krijgt van Europa.