WTCB ondersteunt bouwbedrijven bij hun digitalisering dankzij project 'Centrum Bouw 4.0'

Digitalisering binnen de bouwsector heeft veel potentieel voor bouwprofessionals. Zo kunnen bepaalde tools helpen om efficiënter te werken, de fysieke arbeid te verlichten, de veiligheid te verhogen, de werkzaamheden beter voor te bereiden, schade te beperken, duurzamer te bouwen enz. Om bouwbedrijven te ondersteunen bij deze snel veranderende context, zet het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) o.m. in op de livedemonstratie van nieuwe digitale technologieën – zoals bij het Gentse bouwbedrijf Wyckaert, waar getoond wordt wat drones, exoskeletten, AI en digitale meettoepassingen kunnen betekenen.

"BIM (Building Information Modelling of het maken van digitale bouwmodellen) maakt een belangrijk deel uit van die digitalisering. Met BIM kunnen we niet alleen beter samenwerken met onze partners, maar kunnen we ook onze interne processen verbeteren", zegt Johan Franceus, gedelegeerd bestuurder bij Wyckaert. "Door het creëren van one source of truth vermijden we dubbel werk, waardoor we tijd winnen in de voorbereiding én tijdens de uitvoering. Met BIM kunnen we ook in een vroeg stadium conflicten opsporen, waardoor we de faalkosten, geschat op 10% van de omzet van bouwbedrijven, sterk kunnen terugdringen."

"Met BIM kunnen we niet alleen beter samenwerken, maar kunnen we ook onze interne processen verbeteren"

Deze demonstratieacties kaderen binnen het project 'Centrum Bouw 4.0' dat tot stand kwam met de steun van EFRO (859.076 euro) en VLAIO (214.769 euro). Dit investeringsproject richt zich op de realisatie van de hiervoor benodigde infrastructuur en de bijhorende installaties. Naast een mobiele hub die de demo- en testactiviteiten tot bij de bouwbedrijven brengt, wordt er ook geïnvesteerd in een vaste hub in Sint-Stevens-Woluwe die binnenkort opengaat.

Met de demonstratieactiviteiten die dit project mogelijk maakt, wil het WTCB de bouwprofessionelen bewust maken van de mogelijkheden die digitale technologieën hen bieden, de implementatie van deze technologieën verhogen door relevante tools aan te bieden, en een omgeving creëren waar nieuwe ontwikkelingen gefaciliteerd kunnen worden.

Welke technologieën worden getoond?

• Technologie 1: Digitale meettechnieken

Bij een bouwproject worden metingen uitgevoerd voor nagenoeg elk bouwmateriaal of bouwelement. De klassieke werkwijzen en meetmethodes die bij veel bouwbedrijven steevast toegepast worden, schieten in een meer geïndustrialiseerde en gedigitaliseerde wereld vaak tekort. Dit is nog meer het geval in een ecosysteem op basis van BIM. 

Digitale meettechnieken worden steeds meer op een structurele manier geïntegreerd in het bouwproces, zowel op als naast de werf. Sommige technieken zijn hightech, zoals laserscanners, totaalstations, fotogrammetrie en drones. Andere gebruiken eerder eenvoudige toepassingen als distometers of meetapps voor smartphones en tablets.  

Het doel van een snellere digitalisatie en industrialisatie in de bouwsector zijn de werkprocessen van bouwbedrijven die vlotter, efficiënter en met een lagere foutenmarge verlopen. Bij technologiebedrijven en dienstenleveranciers moet dit leiden tot nieuwe en aan de bouwsector aangepaste producten. 

• Technologie 2: Drones

Hoogwaardige drones in combinatie met diverse apparatuur kunnen heel wat taken uitvoeren op de werf en het werk van de bouwprofessionals vergemakkelijken. Sinds 2019 is de regelgeving rond drones georganiseerd op Europees niveau, waardoor je zonder veel administratie snel van start kunt met de lichtere toestellen. Hiermee worden ook kleine ondernemingen en zelfstandigen gestimuleerd om te innoveren met drones.

Drones die uitgerust zijn met een camera kunnen luchtfoto's van lopende of voltooide projecten nemen. Ze zijn ook ideaal voor inspectie of monitoring. Ze kunnen zelfs ingezet worden om bestaande structuren in 3D te reconstrueren aan de hand van fotogrammetrie. Er bestaan ook simpele en goedkope applicaties die een set van foto's snel bundelen tot één foto. De resulterende foto is op schaal en dus kan er opgemeten worden! De software gebruikt immers de gps-coördinaten van de foto's om de afmetingen af te leiden.

Drones kunnen ook uitgerust worden met specifieke sensoren, zoals warmtebeeldcamera's. Ze kunnen dan ook erg van nut zijn bij het uitvoeren van meer diepgaande analyses, bijvoorbeeld in het kader van een energieprestatieonderzoek.

• Technologie 3: Exoskeletten

Een exoskelet is een draagbaar apparaat (zoals een harnas of een rugzak) dat helpt bij het bewegen. Meestal gaat het om veren die de bewegingen van de gebruiker begeleiden. Dit vermindert de vermoeidheid en het risico op letsels wanneer dezelfde bewegingen vaak herhaald worden. Zo kan men ziekteverzuim vermijden en de productiviteit verhogen.

Er zijn verschillende soorten exoskeletten, die elk specifieke handelingen mogelijk maken. Sommige modellen worden gebruikt om ladingen gemakkelijker te verplaatsen of om comfortabel gehurkt te blijven zitten. Er bestaan ook modellen om zwaar gereedschap te hanteren of om met opgeheven armen te werken. Tot slot zijn er exoskeletten te vinden voor zeer specifieke taken, zoals het verspreiden van grind. Het is daarom belangrijk om een apparaat te kiezen dat is aangepast aan de activiteit om het meeste uit deze technologie te halen. Met een correct gebruikt exoskelet is het mogelijk om in de bouwsector beter en sneller te werken: betegelen, schilderen, elektriciteitswerken, lassen, slopen, boorkernen nemen enz.

• Technologie 4: Kunstmatige intelligentie

Kunstmatige intelligentie (ook wel artificiële intelligentie of AI genoemd) bestaat uit verschillende deelgebieden. Het meest futuristische deel is het gebruik van computers om cognitieve taken uit te voeren die normaal voorbehouden zijn aan mensen. Ook voor de bouwsector zijn er mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan automatische herkenning van bouwdefecten, monitoring van de voortgang op de werf, het tellen van werfmateriaal en het detecteren van gevaarlijke situaties.

Kunstmatige intelligentie kan ook zelflerend zijn. Er is daardoor geen kostbare menselijke tijd meer nodig om uitgebreide instructies te schrijven om de computer de taak correct te laten uitvoeren. De computer beschikt over het potentieel om de taak zelf te leren, op basis van voorbeelden. De computer kan de taak vervolgens de klok rond en met dezelfde constante kwaliteit uitvoeren. Een aanvullend voordeel van kunstmatige intelligentie is de mogelijkheid om waardevolle informatie uit grote hoeveelheden data te halen of om voorspellingen te maken voor de toekomst.